» برجسته ترین معماری پل های تاریخی ایران

از مدت ها قبل مسافران و کاروان ها راه های زیادی برای سفر به ایران داشته اند. بنابراین ، ایرانیان به دلیل ویژگیهای توپوگرافی و طبیعی برای تسهیل ترانزیت ، صدها پل در رودخانه ها و دره ها در طول تاریخ ساخته اند. برخی از پل های تاریخی ایران هنوز مورد استفاده قرار می گیرند در حالی که بسیاری از آنها تخریب شده اند.پل ها از زمان ماقبل تاریخ در ارتفاعات ایران وجود داشته اند. ... تاریخ پل های قدیمی در ایران ، به ویژه آنهایی که به وضوح دارای رو بناهای اسلامی هستند با استفاده از محفظه های توخالی که درون نانهای بین قوسها قرار دارند.

تحقیقات باستان شناسی نشان می دهد که ساخت پل در ایران قبل از هخامنشی معمول بوده است. لوح های یافت شده در شوش (تمدن ایلام) و بابل (تمدن های بین النهرین) و نشانه هایی که از دوره مادها باقی مانده است وجود پل های کرخه (ایلام) ، دجله و فرات (بین النهرین) و رودخانه های کوههای زاگرس را ثابت می کند ( رسانه ها).

می توان از پل بابل بر روی رود فرات (در عصر باختر النصر) به عنوان یکی از این پل ها نام برد. علاوه بر این ، قدیمی ترین پل باستان شناسی بر روی رودخانه ارس (دوره اورارتو) است. همچنین یک پل باستانی معروف بر روی رودخانه کور (رودخانه کوروش) در منطقه دورودزان در استان فارس وجود دارد که قبلا به عنوان سد ساخته و استفاده می شده است.

نام برخی از معروف ترین پل هایی که از زمان های بسیار قدیم در ایران باقی مانده است:

پل جی

قدمت این پل به دوران ساسانیان و پیش از اسلام باز می گردد.در 4 کیلومتری شرق اصفهان و روی رودخانه زاینده رود ساخته شده است. در چشمه های این پل ، طاق های زیبا و کوچکی وجود دارد. پل جی هنوز در شرایط عالی ، پایدار و قابل استفاده است.

این پل قدیمی ترین پل ساخته شده در زاینده رود است. ایرانیان در طول تاریخ ، به ویژه در قرون اولیه پس از اسلام ، چندین بار آن را تعمیر کرده اند. مصالح به کار رفته در این پل آجر و ملات است. این پل 105 متر طول و 5 متر عرض دارد.

پل دختر لرستان

این پل تاریخی ایران در ابتدای جاده پل دختر در خرم آباد و در ورودی شهر پل دختر قرار دارد. در حال حاضر ، فقط چند طاق چشمه در شرق و غرب باقی مانده است. قدمت این پل به دوره ساسانیان برمی گردد.

این پل از شرق به غرب امتداد یافته و 270 متر طول دارد. پایه پهن و ضخیم آن از سنگ ساخته شده است. ارتفاع طاق 18 متر از سطح آسفالت و تقریباً 30 متر بالاتر از آب رودخانه است. عرض رودخانه 5/11 متر است.

پل قافلانکوه

این پل در 20 کیلومتری جنوب شرقی شهر میانه واقع شده است. ساخت پل قافلانکوه به حدود ششصد سال پیش ، در زمان سلطنت سلسله تیموریان و قبل از عصر صفویه برمی گردد.

این پل تاریخی دارای یک دهانه بزرگ و دو دهانه کوچک در دو طرف آن است. مادام دیولافوی در دوره قاجار به ایران سفر کرد و در سفرنامه خود درباره این پل نوشت.

پل چالان چولان

این پل در دشت سیلاخور در مسیر قدیمی منتهی از شهر بروجرد به خوزستان و شهرهای اصفهان واقع شده است. قدمت این پل به دوران صفویه باز می گردد ، اما پایه و اساس آن مانند چندین پل تاریخی دیگر ایران مربوط به دوره ساسانی است. این پل بهار 120 متر و شش قوس آجری دارد. پایه یک متری پایه های آن از سنگ و بدنه اصلی آن از آجر ساخته شده است.

پل لاتیدان

طولانی ترین پل تاریخی ایرانی است که در ایران باقی مانده است.در استان هرمزگان و در 50 کیلو متری غرب بندرعباس ، روی رودخانه کل واقع شده است. پل لاتیدان با 800 متر طول یک پل بسیار طولانی است.

امروزه قسمتهای زیادی از پل تخریب شده است. تنها 270 متر از قسمت غربی آن و 150 متر از قسمت شرقی آن باقی مانده است. عرض پل لاتیدان به دلیل طول آن در مقاطع مختلف متفاوت است.

پل کهنه در کرمانشاه

این پل در شرق کرمانشاه بر روی رودخانه قره سو واقع شده است. این پل از مدت ها قبل نقش مهمی در روابط ایران ، بین النهرین و عراق مدرن داشته است. بیشتر کاروان هایی که از ایران به کربلا ، نجف ، کاظمیه ، سامرا و دیگر شهرهای عراق سفر می کردند از پل کهنه عبور می کردند. ساخت پل به دوره صفویه برمی گردد در حالی که پایه آن مربوط به دوران ساسانیان و سلجوقیان است.

پل خواجو در کرانه شمالی رودخانه

این پل تاریخی ایران در اصفهان و در خیابان خواجو واقع شده است. این پل دو منظوره بود و در صورت نیاز می توانست از آن به عنوان سد استفاده شود. یکی از پادشاهان صفوی دستور ساخت یک عمارت کوچک در وسط این پل را برای خود و خانواده اش صادر کرد. این امر خواجو را به یکی از پل های منحصر به فرد تاریخی ایران تبدیل می کند. پل خواجو 150 متر طول و 14 متر عرض دارد که آن را به یکی از طولانی ترین پل های ایران تبدیل کرده است.

پل گاومیشان

این پل در فاصله 30 کیلومتری شهر پل دختر قرار دارد. طول این پل 168 متر و عرض آن 8 متر بود. اکنون شش چشمه وجود دارد که از نظر نسبتاً خوب در پل گاومیشان باقی مانده است. ایرانیان این پل را در دوره صفویه و قاجار بازسازی کردند. اما ساخت پل گاومیشان مربوط به دوره ساسانی است.

یک نکته جالب در ساخت این پل این است که پایه های آن روی یک بستر سنگی ، در دو طرف رودخانه قرار دارد. این باعث می شود تماس پایه با فشار آب و رطوبت به حداقل برسد.

پل کشکان

این پل تاریخی در جاده خرم آباد به کوهدشت و در 40 کیلومتری کوهدشت واقع شده است. این پل دارای 12 چشمه بزرگ و یک چشمه کوچک در انتهای غربی پل است. قطر پایه ها بسیار بزرگ است و در بین پایه ها و قوس فنرها اتاقک های مسقف وجود دارد. در ساخت پایه ، معماران برش بیضی را ایجاد کرده اند تا عبور آب را تسهیل کند. قدمت این پل به دوره ساسانیان برمی گردد.

سی وسه پل (پل 33 قوسی) در اصفهان

این پل قدیمی احتمالاً مشهورترین پل ایران است. این پل در اصفهان واقع شده است. همچنین به پل الله وردی خان ، پل چهار بق ، پل سی و چشمه و پل جلفا معروف است. این پل مربوط به دوران صفویه است. پل حدود 300 متر طول و 14 متر عرض دارد. در کنار رودخانه زاینده رود همراه با 33 چشمه واقع شده است.

مقایسه با پلهای تاریخی مشابه

علاوه بر معروف ترین پل های تاریخی ایرانی که در بالا معرفی شد ، برخی از سازه های مشابه در مناطق مختلف ایران وجود دارد. در اینجا لیستی از برخی از آنها وجود دارد:

پل های دوره هخامنشی

پل هایی در جاده سلطنتی

پل باستانی دورودزان بر روی رودخانه کور

پل باستانی بر روی رودخانه کرخه

پل تنگه بالاقی (پل سیوند)

پل تخت شاه نشین (در منطقه پاتاوه در رودخانه بشار در شهر یاسوج)

پل خدا آفرین (بر فراز رود ارس)

پل تنگ (بر فراز رود سیمره در باریک ترین قسمت رودخانه)

پل های دوره اشکانی

پل پل دختر (میانه)

پل پل دختر (کور و دختر در لرستان)

پل چم نمشت (سیمره)